Sandikli gelenekleri

Ramazan Ayı ve Davetleri

 Ramazan ayında Sandıklı çok hareketli günler geçirir. Çoluk çocuk genç, yaşlı ve esnafıyla iftara kadar çeşitli hazırlıklar ve alışverişler yapılır. Bu hazırlıkların başında özenle hazırlana yemekler gelir. Fırınlarda pide kuyrukları, manavlar ve seyyar arabalarda yeşillik ve sebze, kasaplardan kebaplık kıyma ve et, ayrıca bakkal ve marketlerde iftar ve sahur için yapılan alışverişler çok hareketli ve renkli geçer. Ramazanda akraba, eş, dost davetleri yanında gelinle damat kız evine belirli zamanlarda iftar davetlerine gider. Aynı şekilde oğlan evi de, kız evini iftar davetine çağırır. Bu iftar yemekleri ailelerin birlik ve beraberliği güçlendirir, yaklaştır, Sandıklı yöresine ait yemekler hazırlanır kebap ve bamya, ekmek kadayıfı mutlaka sofrada yerini alır.

Arife Gününde Yapılan Koku Hazırlıkları

Ramazan ve kurban bayramlarından önce arife günü Sandıklı’da kabir ziyaretleri yapılır. İkindi namazında bütün camiler dolar taşar. İkindi namazı kılındıktan sonra cami çıkışı taksi, otobüs ve kamyonlarla genç yaşlı tüm Sandıklı halkı akın akın kabir ziyareti yaparlar. Evlerde ise koku adı verilen pişi, kesme, lokma katmer, bükme gibi hamur işleri hazırlanır ve konu komşuya dağıtılır. İkindi namazı cami çıkışında cemaat torbalarıyla şeker toplamak için bekleyen çocuklara da şeker dağıtarak sevindirir.

Bayram Davetleri

Ramazan ve Kurban bayramında, bayram yemekleri yapılır. Tatlılar bayramların vazgeçilmez unsurlarıdır. (kadayıf, ekmek kadayıfı, baklava, sütlaç vb.) yapılır. Köylerde ise bayram ekmeği denilen hazırlık yapılır ve köy odalarına herkes hazırlanan yemeklerden gönderir. Ramazan ve Kurban bayramının ilk günü sabahleyin bayramlaşma başlar, oradan ayrılırken akşam yemeğe davet edilirler. Bayram davetleri ailelerin birbiriyle kaynaşması ve yakınlaşmasını açısından çok önemlidir. Bu özel günde Sandıklı sıra ya da davet yemekleri hazırlanır.

Doğdu Davetleri

Çocuk doğunca kızın annesi eve pelte, çorba bakır kovalar içinde götürülür. Daha sonra oğlan evi çocuğun kırkı çıkmadan belirlenen uygun bir günde kız evini ve yakın akrabalarını ayrıca kendi yakınlarını doğduya çağırırlar. Kız evi hazırlamış olduğu eşyaları, bebeğin karyolasını ve yatak takımını sabah götürürler ve düzerler. Öğleden sonra da davetliler gelince Sandıklı’ya has olan davet yemeği ya da sıra yemeği de denilen; yoğurtlu toyga çorbası, haşlanmış bütün et, pilav, tepsi böreği, sarmalar, ekmek kadayıfı, bamya ve en son sütlaç hazırlanır ve yenilir.

Diş Duzlaması

Bebeğin ilk dişi çıktığı zaman yapılır. Bebeğin ilk  dişini gören kim olursa bebeğe giyecek elbise alır. Diş duzlaması oğlan evi tarafından buğday, nohut, fasulye (kuru), fındık, fıstık gibi çerezlerin ilave edilmesiyle yapılır. Evde çağrılarak toplanan yakın akrabalarla yenilerek yeni diş kutlanır. Duzlamanın içine para konur, duzlama yenilirken kime para gelirse çocuğa özel hediye alır. Ayrıca komşulara da dağıtılır. Diş duzlaması Sandıklı’nın en eski geleneklerindendir.

Sünnet Yemeği

Sandıklı’da sünnet düğünleri, evlilik düğünleri gibi renkli ve güzel olur. Bir hafta önceden hazırlıklara başlanır. Yakın akraba ve komşulara davetiye dağıtılır veya haber verilir. Davetlilere takım adı verilen çorba, et, pilav ve sünnet helvasında oluşan yemek verilir

 Gelin Cuması

Sandıklı’da düğün den sonra gelin cuması dediğimiz kız evinin davetleri vardır. Cuma günü olunca gelin annesinin evine gider. Akşama kadar gelin orada kalır. Akşam işinden çıkan damadında gelmesiyle kız evinde cuma daveti yapılır. Bazen bu davetlere damadın anne ve babası da katılırlar. Davette takım yemeği hazırlanır. Cuma davetleri   kız tarafına, her Cuma oğlan tarafının gelmesi ile uzun süre devam eder.

Şeker Isırtması

Sandıklı’da nişandan sonra oğlan evi Sandıklı’ya has pembe şeker olan nöbet şekeri alınır ve geline hediyeler alarak oğlan tarafına şeker ısırtmaya gider. Kız tarafı gelen konuklara davet yemeği hazırlar ve sırası ile ikram eder. Yemekten sonra şeker gelin kıza ısırtılır ve gelen konuklarla beraber komşulara fasulye şekerlerle süslenmiş baklava dağıtılır.

Gelin Daveti

Düğünün hemen ertesi günü duvaktan sonra oğlan evi ve yakın akrabaları kız evine el öpme ve düğün daveti için gelirler. Kız evi davet yemeği hazırlar. Ayrıca aynı haftada yeni gelin davetleri akrabalar arasında devam eder ve herkes mutlaka sıra yemeği hazırlar. Sandıklı’ya has olan düzenli hazırlanan yemekler için gelenek haline gelen sıra yemeği adını da alan davet yemekleri,  düğün ve mevlit yemeklerinin içerikleri şu sıra ile verilir;

1.Davet Yemeği (Sıra Yemeği) Toyga Çorbası, Söğüş et (bütün ),Börek , Hoşaf ,Dolma (Kelem, yaprak veya biber) ,Baklava ( yada tepside bütün ekmek kadayıfı ) Bamya ,Sütlaç.

(Davet yemeklerinde yani sıra yemeğinde büyük bakır kalaylanmış zinilerde yemek yenilir. Konulan börek büyük taş fırın tepsisinde bölünmeden, baklava veya ekmek kadayıfı ise tepsili bütün olarak her sofraya konulur ve kesilmeden konulur. Tatlıdan sonra diğer tatlıya hazırlamak ve mideyi rahatlatmak için ekşili bamya verilir ardından diğer tatlı tekrar ikram edilir ).

2. Mevlüt Yemeği; Toyga Çorbası, Et , Pilav ( Pirinç veya bulgur) , Helva (irmik helvası veya un helvası oluşur. İkram edilen tepsi ve yemek kapları da takım olur ).

Kaynak: sandikli.biz

Okunma Sayisi: 369